İLAHİ
Allah’ı övmek, Ona dua etmek ve en büyük aşkın Allah aşkı
olduğunu belirtmek amacıyla yazılan dini tasavvufi halk edebiyatı nazım türüdür.
Kendine özgü bir ezgisi olan ilahiler tarikatlara göre
farklı isimler alır. İlahiler, Gülşeni tarikatında tapuğ; Halveti tarikatında
durak; Mevlevi tarikatında ayin; Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme; diğer tarikatlarda cumhur adını alır.
İlahilerin Genel Özellikleri
Kendine özgü bir ezgiyle okunur.
Genellikle hece ölçüsüyle ve dörtlük nazım birimiyle
yazılmıştır. Aruzla yazılan ilahiler de vardır.
Uyak düzeni koşmaya benzer.
Hece ölçüsünün 7, 8, 11’li kalıpları kullanılır.
Dörtlük sayısı 3-7 arasındadır.
Nefes, Türk Edebiyatı'nda, tekke edebiyatı nazım
türlerinden ilahilerin Alevi-Bektaşi şairleri tarafından yazılanlarına denir. Konusu genellikle tasavvuftaki vahdet-i
vücud, Alevi-Bektaşi ilkeleri, tarikat
kurallarıyla ilgilidir. Sade bir Türkçeyle yazılan nefesler, biçim olarak koşmaya
gibidir, şekil ve içerik olarak ilahiye benzer. Bu sebeple nefeslere İlahinin
Bektaşilerdeki karşılığı denir. Dörtlükler halinde hece ölçüsünün 7, 8,
11'li kalıpları ile ya da az da olsa aruz ölçüsü ile de yazılanlara
rastlanılmaktadır. Dörtlük sayısı 3-7 arasında değişir. Fazla da olabilir. Bektaşi
şairlerinin yazdığı tasavvufi-ahlaki şiirlerdir.
Nefeslerin Genel Özellikleri:
Alevi-Bektaşi
şairlerin yazdığı tasavvufi şiirlerdir.
Genellikle Vahdet-i Vücut felsefesi işlenir.
Hz. Muhammed, Hz. Ali için övgüler de söylenir.
Nazım birimi dörtlüktür. Dörtlük sayısı 3-7 arasındadır.
Hece ölçüsüyle yazılır. Aruzla yazılanları da vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.