4. XV. Yüzyıldan XIX. Yüzyıl
Ortalarına Kadar Osmanlı Edebiyatı
A. Coşku ve
Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)
3. Metin
l.Rubai
Ahval-i cihânı her zaman söyleşelim
Ammâ gam-ı aşkımız nihan söyleşelim
Ey vâkıf-ı râz-ı aşk olan ârif-i cân
Ney gibi seninle bî-zeban söyleşelim
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Dünya hâllerini her zaman konuşalım Fakat aşkımızın
kederini gizli konuşalım Ey aşk sırlarını bilen gönül bilgini Ney gibi seninle
dilsiz konuşalım
2. Rubai
Geldikçe hayâl-i yâr pür cûş
olurum
İrdükçe peyâmı ser-be-ser gûş olurum
Nâ-gâh görinse sâye-i divârı
Çün merdüm-i sâyedür bîhûş
olurum
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Sevgilinin hayali belirdikçe
coşarım Haberi geldikçe baştan başa kulak olurum Birden bire duvarının gölgesi
görünse İnsanın cansız gölgesi gibi kendimden geçerim
3. Rubai
Ey dil hele âlemde bir âdem yoğ imiş
Var ise de ehl-i dile mahrem yoğ imiş
Gam çekme hakîkatte eğer ârif isen
Farz eyle ki el'ân yine âlem yoğ imiş
Nefî
Günümüz Türkçesiyle
Ey gönül şu dünyada bir insan yok imiş Varsa da gönül ehline gizli yok imiş Eğer
gerçekten bilgili isen üzüntü çekme Farz et ki şimdi dünya yine yok imiş.
4. Rubai
Esrârını dil zaman zaman
söyler imiş
Hengâme-i gamda dâstan söyler
imiş
Işk ehli olub da mihnet-i
hicrâne
Ben sabr iderin diyen yalan
söyler imiş
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Gönül gizliliklerini zaman zaman söylermiş Acıya düştüğü dönemde destan
söylermiş Sevgiye kapılıp da ayrılık acısına Ben katlanırım diyen yalan
söylermiş
21. Etkinlik
Okunan rubailerin yapısını belirleyerek aşağıya yazınız.
a. Şiirin birim değerini ve sayısını aşağıya yazınız.
b. Şiirin bütününde ve birimlerinde ne anlatıldığını
kısaca yazınız. Birimler arasındaki ilişkiyi
tartışınız. Sonuçları yazılı olarak ifade ediniz.
tartışınız. Sonuçları yazılı olarak ifade ediniz.
c. Dörtlükten bir veya iki dize attığımızda rubainin
anlamı değişiyor mu? Sözlü olarak ifade ediniz.
Evet
değişiyor.
Anlam dört dize tamamlanmıştır.
d. Yapı özelliklerini belirlediğiniz şiire ne ad
verildiğini söyleyiniz.
Bu şiirler yapı özelliklerine
göre rubaidir.
e. Şiirde dile getirilen duygunun anlatıldığı günümüz
şiirlerinden hatırladıklarınızı okuyunuz.
Birimlerde anlatılanlar
|
Birim
değeri: dörtlük
Birim sayısı: 1
|
|
1.Rubai
|
Şiirde
anlatılan (tema)
|
|
Aşkın insandaki halleri
üzerinde durulmuştur.
|
Aşk
|
|
2.Rubai
|
Şiirde
anlatılan (tema)
|
|
Sevgili ve çağrıştırdıkları
üzerinde durulmuştur.
|
Aşk
|
|
3.Rubai
|
Şiirde
anlatılan (tema)
|
|
Gönül ehli insanları durumu
anlatılmıştır.
|
Düşünce
|
|
4.Rubai
|
Şiirde
anlatılan (tema)
|
|
Sevgili ve ayrılık acısı
üzerinde durulmuştur.
|
Ayrılık
|
22. Etkinlik
Rubailerin ahenk özelliklerini bularak aşağıdaki şablona yazınız.
|
KAFİYE-REDİF
|
ÖLÇÜ
|
1
|
“söyleşelim”ler redif
“an”lar tam kafiye
|
ARUZ
|
SES-SÖYLEYİŞ
|
||
Aruz ölçüsüyle dörtlükler
halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir.
|
||
2
|
“olurum”lar redif
“ûş”lar zengin kafiye
|
Aruz ölçüsüyle dörtlükler
halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir.
|
3
|
“yoğ imiş”ler redif
“em”ler tam kafiye
|
Aruz ölçüsüyle dörtlükler
halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir.
|
4
|
“söyler imiş”ler redif
“an”lar tam kafiye
|
Aruz ölçüsüyle dörtlükler
halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir.
|
23. Etkinlik
a) Şiirde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeleri belirleyiniz.
Aşağıdaki şablona yazınız
Kendi anlamı dışında kullanılan
kelimeler
|
Kelimelerin gerçek anlamı
|
Kelimelerin şiirdeki anlamı
|
Gönül
Ney
|
Kalp
Müzik aleti
|
İnsan gibi bir canlı varlık
İnsan gibi bir canlı varlık
|
b) Kendi anlamları dışında kullanılan kelimelerin şiiri nasıl
etkilediğini belirtiniz.
Şiir çok anlamlı bir metin
türü olduğu için şiirde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler şiirin çok
anlamlı olmasına yardımcı oluyor. Bu yüzden şiirlerde kelimelerin kendi
anlamları dışında kullanılması şiirin çağrışım gücünü arttırmaktadır.
24. Etkinlik
İncelediğiniz
şiirde divan şiirinde kullanılan ortak imgelerden hangileri vardır? Bu imgeler
nasıl kullanılmıştır, yazınız.
Şiirdeki imgeler
|
İmgelerin nasıl kullanıldığı
|
Gönülün bir insan gibi hayal
edilmesi
Neyin sessiz konuşan bir insan
gibi hayal edilmesi
|
İmgeler şiirde şairin vermek
istediği mesajı somutlaştırma yarar. Bu dörtlüklerdeki imgelerde bu amaca
hizmet etmiştir.
|
25. Etkinlik
Şiirdeki edebî sanatları bularak aşağıya yazınız.
Ney gibi:teşbih
Gönül: kapalı istiare-teşhis
Dilsiz konuşma: tezat
Merdüm-i saye:teşbih
26. Etkinlik
a. Şiirde anlatılanların
yaşanabilirliğini tartışınız. Sonuçları tahtaya sıralayınız.
Şiirde şairler kendi iç
derinliklerinde duyguları dile getirmişlerdir. Bu duyguları yaşayanlar için
dörtlüklerde söylenenlerin benzeri yaşanabilir ;ama aynısının yaşanması mümkün
değildir.
b. Şiirde gözlem yapılmış mıdır?
Sözlü olarak ifade ediniz.
Gözlem yapılmıştır. Metindeki benzetmeler
bu gözlemin sonucudur.
27. Etkinlik
Şiiri,
birimleri oluşturan düşünceleri de göz önünde bulundurarak yorumlayınız.
Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
28. Etkinlik
Rubailerin
size hissettirdiklerini ve şiirler hakkındaki yorumlarınızı aşağıdaki metin
kutusuna yazınız.
Hissettiklerim
29. Etkinlik (Okul dışı etkinlik)
Azmizâde Hâleti'nin hayatı ve
edebî kişiliği hakkında çıkarımlar yaparak eserle şair arasındaki ilişkiyi
belirleyiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
İstanbulludur. 16.yüzyıl âlimlerinden Pir Muhammed Azmi Efendi’nin
oğludur. 1570 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babasının mesleğini takip ederek
medrese eğitimi almış, Hoca Sadettin Efendi’den dersler almış, 21 yaşında
müderris olmuştur.
Haleti, gazel ve kasidelerinden çok rubaileriyle tanınmış bir şairdir.
17. Asırdan itibaren şiir kitaplarında Haletinin rabilerine rastlanır. Haleti
İslami tasavvuf düşüncesini, Türk şairleri içerinde hemen hemen hiçbir kimsenin
muvaffak olamadığı bir maharetle rubailer ile ifade etmiştir.
Şairliği yanında devrinin tanınmış âlimlerinden biri olarak da şöhret
bulan Haleti’nin öldüğü zaman 3-4 bin cilt kitap bıraktığı bildirilmiştir.
30. Etkinlik
Rubailerden hareketle Azmizâde Hâleti'nin edebî ve fikrî yönüyle ilgili
çıkarımlarınızı aşağıdaki kavram haritasına yazınız.
Âlim ve bilgindir.
Rubaileriyle tanınmıştır.
Tasavvuf düşüncesini
rubailerinde çok iyi işlemiştir.
Birçok eser yazmıştır.
Ömer Hayyam gibi rubailer
yazdığı için “Hayyam-ı Rum” lakabıyla tanınmıştır.
Şiirlerinde aruz ölçüsünü
kullanmıştır.
Divan şiirine yeteri kadar
hâkimdir.
Devrine göre oturmuş bir
dili vardır.
bnların hepsi blogkafem.com dan çalıntı...
YanıtlaSilteşekkürlerr...
YanıtlaSilburdaki blgiler çalıntı. blogmagem.com adresinde hepsi var. bunların devamıda var ayrıca. madem çalıyonuz düzgün çalın. eksik çalmayın :-*
YanıtlaSilburdaki blgiler çalıntı. blogkafem.com adresinde hepsi var. bunların devamıda var ayrıca. madem çalıyonuz düzgün çalın. eksik çalmayın :-*
YanıtlaSil