TÜRK VE DÜNYA EDEBİYATI
ESER ÖZETLERİ
TAAŞŞUK-U TALAT ve FİTNAT (1872) (roman)
Şemsettin
Sami
Şemsettin Sami'nin "Taaşşuk-ı Talat ve
Fitnat" romanı, ilk Türk romanıdır. Tanzimat romancılığımızda,
kadınlarımızın toplum içindeki yerlerini belirtme, evlilik ilişkilerimizi
irdeleme, uygunsuz evlenmelerin sorunlarına değinme bakımlarından dikkate
değer. Gerçekçi bir romantizm içerisinde, konuşulan dili vermeye çalışır.
Görmeden evlenmenin acı sonuçlarını basit bir teknikle, duygusal karakter
çözümlemeleriyle yansıtır. Küçük yaşta babasız kalan Talat’ı, annesi Saliha
Hanım büyütür. İşe gidip gelirken uğradığı bir dükkân vardır. Hacı Mustafa'nın dükkânı.
Bu Hacı Mustafa, Fitnat’ın üvey babasıdır. Fitnat’ın annesi Zekiye Hanım,
Fitnat’a hamile iken kocasından ayrılmış, bu Hacı Mustafa ile evlenmiş, birkaç
yıl sonra da ölmüştür. Talat yine bir gün eve dönerken, dükkânın üstündeki evin
cumbasında Fitnat’a görür görmez tutulur. Fitnat da deli gibi Talat’ı görür
görmez tutulur. Fitnat'ta deli gibi Talat’ı sevmektedir. Fakat "Hacı
Baba”sının korkusundan sokağa çıkamaz Talat, çarşaf giyerek, kadın kılığında
eve girer. Fitnat’la konuşur. Hacı Baba; Fitnat’ı zengin bir adamla evlendirir.
Fitnat, Ali Bey adındaki bu adamı yanına yaklaştırmaz. Kahrından, kurtuluşu
ölümde bulur. Boynunda annesinin taktığı bir muska vardır. Kocası olacak Ali
Bey, bu muskayı açıp okuyunca, öz kızıyla evlendiğini anlayarak çıldırır.
Talat’tan altı ay sonra Ali Bey de ölür.
