11. Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları (Biryay-2013) Milli Edebiyat Döneminde Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılmış Şiir (Sayfa 168)

11. Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları (Biryay-2013) Milli Edebiyat Döneminde Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılmış Şiir (Sayfa 168)

SAYFA 168

Okuduğunuz şiiri ahenk öğeleri yönünden inceleyiniz. Tespitlerinizi aşağıya yazınız.

Ses tekrarları : -ere: zengin uyak,  -ül: tam uyak, vardır: redif

-un tam uyak,

Redif  : vardır: redif, mu bilmem: redif    

Ölçü   : Hece ölçüsü , 11’li hece ölçüsü (6+5 duraklı)

Uyak düzeni : abab cccb dddb….

           

Deryalarda olur bahri   

Doldur da ver içem zehri        

Sunam gurbet elin kahrı        

Ya çekilir ya çekilmez  

Emrah der, düştüm dile

Bülbül figan eder güle

Güzel sevmek bir sarp kale

Ya alınır ya alınmaz

Erzurumlu Emrah

· Erzurumlu Emrah’ın şiirindeki lirik söyleyişi “Uçun Kuşlar” şiirinde de hissedip his­setmediğini belirtiniz.

Erzurumlu Emrah'ın şiiri ile Uçan Kuşlar şiirinde lirizm ve coşkulu bir söyleyiş özelliği vardır.

· Erzurumlu Emrah, şiirinde halkın dilini, söyleyişini, zevkini yansıtmaktadır. Bu özel­likler yönünden “Uçun Kuşlar” şiirini de inceleyiniz. Sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.

Uçun Kuşlar şiirinde de halkın söyleyiş zevki yansıtılmıştır. Şiirde geçen “yaslı gelin, mor sümbül, yüce dağ başı gibi” sözler halkın söyleyiş zevkini yansıtmaktadır.

· Okuduğunuz şiirleri ses ve ritim yönünden karşılaştırınız. Sonuçları sıralayınız.

Erzurumlu Emrah’ın şiiri: 8’li hece ölçüsü, yarım uyak kullanılmış, uyak düzeni aaab, cccb şeklinde

Uçun Kuşlar şiiri: 11’li hece ölçüsü, tam uyak kullanılmış, uyak düzeni abab, cccb, dddb (uyak düzeni Erzurumlu Emrah’ın şiiriyle aynı)

 “Uçun Kuşlar” şiirini söyleyiş özellikleri açısından değerlendiriniz.

Şiirde lirik bir söyleyiş, akıcı bir anlatım var.

1. a. Okuduğunuz şiirin ölçüsünü ve duraklarını belirleyiniz.

Hece ölçüsü, 6+5 duraklı (11’li hece ölçüsü)

b. Şiiri oluşturan birimleri ve bu birimlerin birbirleriyle yapı ve tema yönünden ilişkisini açıklayınız.

1.dörtlük: Memleket özlemi, Memleketin dağına, taşına, toprağına duyulan özlem.

2.dörtlük: Memleketi merak etmektedir.

3.dörtlük: Doğup büyüdüğü yerleri, güzel günleri anma, unutamama

4.dörtlük: Bulunduğu yerden memnun değil, bulunduğu yerin görünüşü, insanları memleketinden tamamen farklı

5.dörtlük:  Şair kendisiyle dertleşiyor, memleket hasretiyle yanıp tutuştuğunu ifade ediyor.

Şiirde geçen söz sanatları ile imgeleri ve bunların kaynaklarını belirleyiniz. Örnekte gösterildiği gibi tabloya yazınız.

İstiare	Bülbül	Divan şiiri
Tezat	diken, gül	Divan şiiri
Tenasüp	Hasta, yorgun,solgun	Divan şiiri
Benzetme	Yaslı gelin gibi mahzun	Halk söyleyişi

2. “Uçun Kuşlar” şiirini ses, söyleyiş ve imgeler yönünden Nâbî’nin aşağıda verilen beytiyle (divan edebiyatı şiiriyle) karşılaştırınız. İki şiirden hangisinin belirtilen özellikler yönünden yalın olduğunu kısa­ca defterinize yazınız.

	Nâbi'nin beyti	Uçun Kuşlar
Ses	Ses ahengi uyak ve redifle sağlanmıştır.
	Aruz ölçüsü	Hece ölçüsü
Söyleyiş	Aşıkane söyleyiş	Lirik, coşkulu ve halk ozanlarının söyleyi­şine yakın bir üslup
İmgeler	gül-i gülşen, mu­habbet meydanı, bülbül	Mehtabın hasta ol­ması, bülbül, yangın yeri, soğuk kül

Gül gülşeni terk eyledi sohbet sana kaldı

Bülbül yine meydân-i muhabbet sana kaldı  

(Gül, gül bahçesini terk eyledi sohbet sana kaldı.

Bülbül, yine muhabbet meydanı sana kaldı.)

Nâbî

3. a. Şiirin temasını bulunuz ve bu temanın evrensel olup olmadığını belirtiniz.

Tema: memleket özlemi, bu tema evrenseldir.

a. Şiirin teması ile Millî Edebiyat Dönemi sosyal hayatı arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Milli Edebiyat Döneminde  şiirlerde vatan sevgisi, yurt güzellikleri, milli duygular dile getirilmiştir. Eserlerde Anadolu, Anadolu insanının sorunları işlenmiştir. Halka dönüş vardır, şiirde halk edebiyatı unsurları kullanılmıştır.

4. Şiiri okurken hissettiklerinizi açıklayınız.

5. “Uçun Kuşlar” adlı şiir, bildiğiniz hangi geleneğin özelliklerini taşımaktadır? Neden?

Şiir, halk şiiri geleneğini yansıtır. Koşma nazım şekli, hece ölçüsü, dörtlük nazım birimi kullanılmış. Şiir açık, sade, yalın bir dille yazılmıştır.

6. “Uçun Kuşlar” şiirini, kitabınızda okuduğunuz Fecr-i Âtî Dönemine ait bir şiirle ses, ritim, tema, dil ve anlatım yönünden karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönleri tahtada sıralayınız.

Uçun Kuşlar şiirinin Fecr-i Ati şiirlerinden en önemli farkları hece ölçüsü, sade,yalın bir dilin olmasıdır. Fecr-i Ati şiirlerinde aruz ölçüsü, ağır ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.

a.                  Edindiğiniz bilgiler ve okuduğunuz şiirden hareketle Rıza Tevfik’in fikrî ve edebî yönü hakkındaki çıkarımlarınızı aşağıya yazınız.

Önceleri Servet-i Fünuncuların etkisinde şiir yaz­maya başlamış, daha sonra saz ve tekke edebiyatı geleneğinden faydalanarak koşma ve nefesler yaz­mıştır.

Lirik, coşkulu bir anlatımı vardır.

Dönemindeki hece - aruz tartışmalarında etkili ol­muştur. Önceleri aruzla sonra heceyle yazmıştır.

Şiirlerini "Serab-ı Ömrüm” adlı kitapta bir araya ge­tirmiştir.

“Uçun Kuşlar” şiiriyle tanınmıştır. Bu şiirinde halk şiiri söyleyiş özelliklerini kullanarak memleket hasretini dile getirmiştir.

b.                  Şairin düşüncelerinin, yaşam tarzının şiire nasıl yansıdığını açıklayınız.

Şiirde memleket hasreti dile getirilmiş. Şair, Milli edebiyatın dil anlayışını benimsemiş, halka yönelmiş, halk edebiyatı unsurlarını şiirde kullanmıştır.