III. Ünite
Servetifünun Edebiyatı
Roman
Hazırlık
Sayfa 120
1. Daha önce
öğrendiğiniz realizm akımının özelliklerini maddeler hâlinde tahtaya yazarak
tekrar ediniz.
http://www.edebiyatogretmeni.tk/edebi-akimlar/realizm.html
http://www.edebiyatogretmeni.tk/edebi-akimlar/realizm.html
Hayalle gerçek her zaman birbiriyle örtüşmez. Hayal
ettiğimiz şeyler, gerçek hayatta gerçekleşmeyebilir.
3.
Kurduğunuz
hayallerle gerçek yaşamınızdaki olayların çatıştığı durumlara örnekler veriniz.
SAYFA: 124
1.ETKİNLİK
Şemadan hareketle aşağıdaki soruları
cevaplayınız.
b.
Ahmet
Cemil’in hayalleri çevresinde gelişen bu olaylar; bir insanın hayatında yaşayabileceği
gerçekler midir? Belirtiniz. Romanın temasını ve temanın olay örgüsüyle olan
bağlantısını açıklayınız.
Ahmet Cemil'in hayalleri çevresinde gelişen bu olaylar bir
insanın yaşayabileceği, gerçeklikle ilgisi olan olaylardır. Romanın teması
hayal kırıklığıdır. Ahmet Cemil’in hayalleri, iyi bir yazar olmak, Lamia’yla
evlenmek ve kız kardeşinin mutlu bir evlilik yapmasını sağlamaktır. Ancak bu
hayalleri gerçekleşmez. Kız- kardeşi ölür Lamia'yı kaybeder, eserini yakar.
Bütün umutlarını tüketerek İstanbul'u terk eder.
c.
Olay örgüsünü
gösteren şemadan da yararlanarak bu romanın tamamına hâkim olan, bütünlük
sağlayan olayı ve bunun olay örgüsündeki yerini açıklayınız.
Sevdiği kız olan Lamia’nın başkasıyla evleneceğini öğrenmesi
bütün olay örgüsüne hakim olan gelişmedir. Lamia’yı kaybetmesi onun bütün
ümitlerini yıkmıştır. Onun için başka hiçbir şeyin önemi kalmamıştır.
ç. Romandaki
kişileri ve bunların özelliklerini belirtiniz. Bu kişilerin olay örgüsündeki
rollerini, birbirleriyle olan bağlantılarını açıklayınız.
AHMET CEMİL: Başarılı bir lise hayatı
sürerken,son sınıfta babasını kaybeder ve hayat mücadelesine çok erken
başlar.Amacı şiire başka bir yön vermek iken babasının ölümü her şeyi alt üst
eder.Hayalleri olan bir gençtir.Babasının ardından kız kardeşi İkbal’in
ölümü,son olarak da yakın dostu olan Hüseyin Nazmi’nin kız kardeşi Lamia’nın
evlenmesiyle tüm hayalleri yıkılır.
HÜSEYİN NAZMİ: Ahmet Cemil’in en yakın dostudur.
O da Ahmet Cemil gibi şiire düşkündür.İkbal’in ağabeyidir.
İKBAL:Ahmet Cemil’in kız
kardeşidir.Özellikle babasının ölümünden sonra annesine ve ağabeyine bağlılığı
artmıştır.
LAMİA:Hüseyin Nazmi’nin kız
kardeşidir.Güzel ve alımlı bir genç kızdır.Ahmet cemil’in kendisine olan
aşkından habersizdir.
d.
Roman
kahramanlarından hangileri tip, hangileri karakterdir? Niçin? Cevabınızı ve
bunun sebebini aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Ahmet
Cemil bir "tip"tir. Çünkü Servetifünun dönemindeki sanatçıların
özelliklerini barındırmaktadır. Anne, Hüseyin Nazmi ve Lamia birer karakterdir.
Çünkü bireysel özellikleri dışında herhangi bir düşünceyi veya dönemi temsil
etmezler.
Bilgi
birikiminizden hareketle, metindeki kişilerle, metnin yazıldığı dönemde
karşılaşmanın mümkün olup olmadığını tartışınız. Ulaştığınız sonucu kısaca
yazınız.
O dönemde romandaki kişilerle karşılaşmak mümkündür.
Roman, o dönem insanlarının ruhsal özelliklerini çok iyi yansıtmıştır.
1.
Servet-i
Fünûn Dönemi hakkında edindiğiniz tarihî bilgiler ve o dönem sanatçılarının
edebiyat anlayışlarından da yola çıkarak romandaki zamanla, metnin yazıldığı
dönemin ilişkisini açıklayınız. Zaman, romanda nasıl bir işlevde
kullanılmıştır?
Servetifünun dönemi eserlerinde sıkça görülen hayal
kırıklığı, yalnızlık, anlaşılamama duygusu bu romanda da ele alınmıştır.
Romanda karakterlerin iç dünyaları ayrıntılı biçimde tasvir edilmiştir. Bu durum
da dönemin sanat anlayışı ile ilgilidir.
Romanda zaman unsuru, kişiler için olumsuz bir etkiye
sahiptir. Zaman unsuruyla hayal-gerçek çatışması ortaya konmuştur. (Hayal
kırıklığına uğramak, acı gerçekle karşı karşıya kalmak) Ahmet Cemil'in
gazetecilik, yazarlık ve Lamia ile evlenme umutları zamanla suya düşmüştür.
SAYFA 125
2.ETKİNLİK
Daha önce belirlediğiniz görev
dağılımına uygun olarak destan, masal, mesnevi türlerine ait seçtiğiniz metni
zaman, mekân ve dil anlatım özellikleri açısından inceleyiniz. Grup
sözcüleriniz aracılığıyla grubunuzun üzerinde çalıştığı metinle ilgili
tespitlerinizi sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız. Bu türlerin zaman, mekân ve
dil anlatım yönünden ortak özelliklerini defterinize yazınız.
3.ETKİNLİK
a.
Romanda
okuduğunuz metinlerden, olayların geçtiği yerlerle ilgili sözcükleri tespit
ediniz. Bu sözcüklerden hareketle mekânı belirleyiniz. Destan, masal, mesnevi
türlerini ve okuduğunuz metni mekânın gerçeklikle ilgisi yönünden karşılaştırınız.
Tespitlerinizi aşağıdaki tabloya yazınız.
Destan
|
Masal
|
Mesnevi
|
Roman
|
|
Mekân
|
Gerçeğe
yakın
yerler
|
Hayal
ürünü
yerler
|
Gerçeğe yakın veya hayal ürünü yerler
|
Gerçek
yerler
|
b. Metindeki olaylar, kişi, zaman ve mekân arasındaki bağlantıyı açıklayınız.
Romanda mekanlar
ile kişilerin ruh özellikleri arasında bağ kurulmuş. Mekanlar, kişilerin ruh
özelliklerini yansıtacak şekilde betimlenmiş. Eserde zaman ve insan arasında da
bağ vardır. Ahmet Cemil’in zamandan güzel şeyler beklemesi, hayalleri, fakat
umduklarının gerçekleşmemesi gbi.
2.
Romanda
Ahmet Cemil’in hülyalarını ve bunların sonuçları etrafında gelişen olayları
okurken bütünlüğü bozan bir kopukluk oldu mu? Yazarın ayrıntılara girmesi,
kişileri ayrıca özellikleriyle yansıtması olayların akışını ve konunun
bağlantısını bozuyor mu? Neden?
Yazarın
ayrıntılara girmesi, çok uzun ruh tahlilleri yapması eserin akıcılığını olumsuz
etkilemiştir.
3. a. Kitabınızda
okuduğunuz metnin temasını söyleyiniz. Bu metnin temasının, eser (Mai ve Siyah)in
temasıyla olan bağlantısını açıklayınız.
Kitaptaki metnin
teması “hayal kırıklığı” Eserin teması da aynıdır.
c.
Metnin
temasının, insana özgü gerçekliği nasıl yansıttığını belirtiniz.
İnsanın
beklentileri bazen gerçekleşmeyebilir. Umutlar, hayaller insanlar için daima
vardır. Bazen bunlar gerçekleşir bazen gerçekleşmez. Eserde “mai” sözcüğü
“hayalleri, umutları”, “siyah” sözcüğü “kaybedişi, yıkılışı” temsil etmektedir.
4.
Metinde
Ahmet Cemil’in ve diğer kahramanların bulundukları mekânların en ince
detaylarını, Ahmet Cemil’in kafasından geçen düşünceleri aktaran bölümleri
bulup inceleyiniz. Sizce metinde bu kadar geniş gözlem yapan ve bunları aktaran
anlatıcı kim olabilir? Anlatıcının bakış açısını açıklayınız.
Metindeki
uzun mekân tasvirlerini ve Ahmet Cemil'in aklından geçenleri ayrıntılı biçimde
aktaran anlatıcı, yazarın kendisidir. Ahmet Cemil'le yazar Halit Ziya arasında
duygu, düşünce ve edebiyat anlayışı bakımlarından benzerlikler vardır. Bu
nedenle Ahmet Cemil'in aslında yazarın kendisi olduğunu söyleyebiliriz.
Metinde her ilahi (tanrısal) anlatıcının
bakış açısı vardır.
a. Daha
önce realizm akımıyla ilgili edindiğiniz bilgileri hatırlayarak “Kırmızı ve
Siyah”- tan alınan aşağıdaki bölümleri okuyunuz. Stendhal (Sitendal)’ın tabiat tasvirini
ve kişilerin ruh tahlillerini yaparken nelere dikkat ettiğini açıklayınız.
Küçük Verrieres (Veryer) şehri Franche-Comte (Frans
Komtj’un en güzel şehirlerinden biri sayılabilir. Kırmızı kiremitli sivri
damlı beyaz evleri, koca kestane kümelerinin en hafif dönemeçlerini bile
doldurduğu bir tepenin yamacına dizilir. Bir zamanlar Ispanyollar tarafından
yapılmış ama şimdi yıkıntı durumuna gelmiş surlarının yüz adım kadar aşağısında
Doubs (Dobs) ırmağı akar.
Verrieres bir bakıma kuzeyden yüksek bir dağla
çevrilmiştir, bu, Jura’nın kollarından biridir. Daha ilk ekim soğukları çıkar
çıkmaz Verra’nın kat kat dorukları karla dolar. Dağdan kopup gelen bir dere,
Doubs’a kavuşmadan önce Verrieres’ten geçer ve birçok kereste yapımevini
işletir, bu pek kolay ve şehirliden daha çok köylü olan halkının büyük bir
çoğunluğuna belli bir gelir sağlayan sanattır. Ama bu şehirciliği
zenginleştiren bıçkılar değildir.
Yanakları al al olmuş ve gözleri yere eğilmişti. On
sekiz on dokuz yaşlarında, görünüşte çelimsiz, biçimsiz ama güzel yüz çizgili,
gaga burunlu bir delikanlıcıktı. Durgun anlarda, düşünce ve ateş saçan, o iri
kara gözler, şu an, en korkunç kin alevi ile parlıyordu. Çok alttan çıkmış,
koyu kumral saçlar, alnını basıklaştırıyor, artık, kızgınlık anlarında bu
saçlar ona, bir zalimlik duruşu veriyordu. İnsan yüzünün sayısız örnekleri
arasında, böylesine göze batan bir özellikle ayrılmış olanı hiç görülmez belki
de. Fidan gibi güzel bir boy, kuvvetten çok çeviklik saçıyordu.
Realizm akımıyla ilgili bilgileri
hatırlayalım.
b. Okuduğunuz
“Mai ve Siyah” romanı ile “Kırmızı ve Siyah” romanını tasvirlerin özellikleri
açısından karşılaştırınız. Karşılaştırma sonucundan yararlanarak aşağıdaki
cümlede bulunan noktalı yere uygun sözcüğü yazınız.
“Mai ve Siyah” romanı, realizm akımının
etkisinde yazılmıştır.
5. Aşağıdaki
şemada verilen türlerin ait oldukları edebî dönemleri inceleyerek “Mai ve
Siyah” romanının hangi geleneğe bağlı olabileceğini açıklayınız.
SAYFA 126
6. Servet-i Fünûn Döneminde yaşayan
aydınları ve onların yaşam şekillerini, o dönem edebiyatçılarının eski-yeni
tartışmalarını dikkate alarak romanla, yazıldığı dönemi karşılaştırınız.
Sonuçları sıralayınız. Sonuçlardan hareketle “Mai ve Siyah” adlı romanın
oluşumunu sağlayan zihniyeti belirtiniz.
Roman, Servet-i Fünun dönemindeki sanatçıların ruhsal
özelliklerini, yaşam şekillerini yansıtmaktadır. Özellikle romandaki eski edebiyat yanlılarının
sert eleştirilerine maruz kalan Ahmet Cemil'in kendi eserini yakması ve edebiyattan
uzaklaşması bu durumu açıkça ortaya koymaktadır.
a.
“Mai ve
Siyah” romanının edebiyat tarihimizdeki yeri hakkında edindiğiniz bilgileri
arkadaşlarınıza aktarınız.
Roman edebi
bakımdan güçlü, teknik bakımdan başarılı bir eserdir. Romancılığımızın Batılı
roman tekniğine en çok yaklaştığı ilk eser olarak görülmektedir. Roman kurgu
yönünden de başarılıdır. Roman kahramanının yazarı yansıtması da edebiyatımızda
ilk defa görülen bir özelliktir.
b.
“Mai ve Siyah” romanının temasını,
romanın bir edebî eser olarak değerini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları
defterinize sıralayınız.
Üstte a
maddesinde açıklandı.
Kitabınızda Ahmet Cemil’in ders vermek için yola çıktığı akşamlarda
tasvir edilen sokağı, gittiği evi ve ruh hâlini anlatan bölümü tekrar
okuyunuz. Ayrıntılarıylleft: solid windowtext 1.0pt; border-right: none; border-top: solid windowtext 1.0pt; height: 22.55pt; mso-border-left-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; mso-height-rule: exactly; padding: 0cm .5pt 0cm .5pt; width: 80.65pt;" valign="top" width="108">
Yazar, duygu ve düşüncelerini
gizler. Gözleme dayalı ve nesnel bir anlatım vardır. Betimlemeler, roman
kahramanlarının ruhsal ve çevresel özelliklerini ortaya koymak amacıyla
yapılır.
Realist romanlarda gerçekçilik:
Realist romanlar dış dünyayı
olduğu gibi yansıtan bir ayna gibidir. Mekanlar ve kişiler betimlenirken
gerçeklikten uzaklaşılmaz.
7. Daha önce örneklerini okuduğunuz destan, masal ve mesneviler; Tanzimat
Döneminde yazılmış “İntibah” romanını “Mai ve Siyah” ile yapı açısından
karşılaştırınız. Karşılaştırma sonucundan hareketle teknik olarak Servet-i
Fünûn romanının nasıl bir yapıya ulaştığını açıklayınız.
|
|
Mesnevi
İntibah
Mai ve Siyah
Destanlar manzum (şiir) eserlerdir. Masallar düz yazı biçimindedir.. Masallarda
tekerleme denilen kalıplaşmış sözler vardır.
Şiir halinde uzun manzum hikayelerdir. Beyitler halinde
yazılır.
Roman tekniği pek iyi değildir Gereksiz betimlemeler
yapılmıştır. Olaylar arasında kopukluklar vardır.
Romanda mekân-insan ve zaman-insan uyumu çok iyi
sağlanmıştır. Roman tekniği başarılıdır.
8. Halit Ziya Uşaklıgil hakkında edindiğiniz bilgiler ve “Mai ve Siyah”tan
yola çıkarak yazarın fikrî ve edebî yönü ile ilgili düşüncelerinizi aşağıya
sıralayınız.
9. Sizce “Mai ve Siyah”, Halit
Ziya’nın hayatından, edebî yönünden, yaşadığı dönemden izler taşıyor mu? Bu
açıdan yazar ve eser arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Roman kahramanı Ahmet Cemil,
yazarı yani Halit Ziya’yı temsil etmektedir. Bu roman Halit Ziya’nın
gençliğinden ve yazarlık macerasından izler taşımaktadır.
YORUMLAMA-GÜNCELLEME
1. Hayalleri uğruna çaba sarf eden azimli insanlar hakkındaki
düşüncelerinizi belirtiniz.
2. “Mai ve Siyah” romanıyla aynı dönemde yazılan “Eylül” romanında
kişilerin eğitim seviyelerini, hayata bakış açılarını karşılaştırınız. “Her iki
romanda da kahramanlar, romanların yazıldıkları dönemde karşılaşılan
tiplerdir.” diyebilir miyiz? Neden?
Bu iki romanda yer
alan kişiler İstanbul’un seçkin tabakasından olan aydın kişilerdir. Bu kişiler,
Batı kültürünü benimsemiş, kendi kültürüyle Batı kültürü arasında çatışma
yaşayan kişilerdir. Her iki romanda da kahramanlar, romanların yazıldıkları
dönemde karşılaşılan tiplerdir diyebiliriz. Ahmet Cemil, Servet-i Fünun sanatçılarını,
gazetecilerini temsil eder. Eylül’de Suat, Süreyya, Necip ise Batı kültürüyle
yetişmiş, geçim sıkıntısı olmayan İstanbulluları temsil eder.
3.
Sizin de hayal kurduğunuz saatler oluyor mu? Bu hayallerinizden
birkaçını sıralayınız. Hayalleriniz gerçekleşmediği zamanlarda tepkiniz ne
oluyor? “İnsan, hayal ettiği müddetçe yaşar.” sözü size ne anlatıyor?
Açıklayınız.
a.
Ahmet
Cemil’in hayallerini, hayatındaki olumsuzlukları, bununla birlikte onun bezginliğini
nasıl değerlendiriyorsunuz? Romanın teması, insanların her dönem yaşayabileceği
bir gerçeklik midir? Neden?
Ahmet Cemil’in hayalleri,
umutları vardır. Ancak yaşananlar, olumsuzluklar onu hayallerinden
uzaklaştırarak onun karamsar, bezgin, umutsuz bir insan olmasına neden
olmuştur. Ahmet Cemil gibi duygusal,
karamsar bir tipin bezgin bir yapıya dönmesi onun ruh haline uygundur. Kimi
insan vardır, hayalleri gerçekleşmese bile umudunu kaybetmez, yeni umutlarla
hayatına devam eder. Karşılaşılan olaylar kişileri farklı etkilemektedir.
Romanın teması günümüzde de
yaşayabileceğimiz bir gerçeklik üzerine kurulmuştur.
b.
Siz
olsaydınız romanı nasıl bitirirdiniz? Kısaca aşağıya yazınız.
SAYFA 127
4.
“Mai ve Siyah” romanı ile Tanzimat Dönemine ait “İntibah” romanını yapı,
tema, kişiler ve dil- anlatım yönünden karşılaştırınız. Tespitlerinizi tabloya
yazınız.
Mai ve Siyah
|
İntibah
|
||
Yapı
|
Yapı ve
kurgu sağlam
|
Roman tekniği kusurlu
|
|
Tema
|
Hayal kırıklığı
|
Aşkta yanlış tercih
|
|
Kişiler
|
Ahmet Cemil, Hüseyin Nazmi
|
Ali Bey, Mahpeyker, Dilaşub
|
|
Dil-anlatım
|
Sanatlı ve süslü
|
Günümüze göre süslü
|
|
Benzerlikler
|
İki romanda da aşkın etkisi dile getirilmiş.
|
||
Farklılıklar
|
Realizm
|
Romantizm
|
DEĞERLENDİRME
1.
Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerlere doğru sözcükleri yazınız.
•
Servet-i Fünûn romanı gerçekçi bir anlayışla yazılmıştır.
•
Servet-i Fünûn Döneminde nesnel ve gerçekçi bir anlatım, roman
ve öykülerin genel özellikleridir.
•
Servet-i Fünûn romanında mekân genellikle İstanbul’dur.
•
“Mai ve Siyah” ile “Eylül”deki kişiler aydın kesimden insanlardır.
2.
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A. “Mai ve Siyah”ta tasvirler,
kişilerin ruhsal özelliklerini yansıtmaz.
B. Realist romanda anlatım, gözleme
ve tasvirlere dayanmaz.
C.
Halit Ziya, Batılı tarzda realist
hikâye ve romanın en olgun eserlerini vermiştir.
D. “Kırmızı ve Siyah” romantik
akımı temsil eden bir eserdir.
E.
Tanzimat Dönemi romancıları realizm akımından
etkilenmiştir.
Cevap: C
3.
Aşağıdaki kutucuklarda verilenlerden birbiriyle ilgili olanları
eşleştiriniz.
4.
Edebiyat-ı Cedide’nin nesir alanında temsilcisi sayılır. Gerçekçi
yazarlarımızdandır. Hikâye ve romanlarını yazarken çevresinde gördüğü
olaylardan ve kişilerden yararlanmış, tasvirlere ve kişilerin ruh durumlarına
önem vermiştir. Kişileri, genellikle duygulu ve hayalci kişilerdir. Onu “Türk
romancılığının babası” sayabiliriz.
Yukarıdaki paragrafta tanıtılan sanatçımız kimdir?
A. Cenap Şehabettin B. Halit Ziya Uşaklıgil
C. Mehmet Rauf D.
Ahmet Mithat
E. Hüseyin Rahmi Gürpınar
Cevap: B
11.sınıf türk edebiyatı biryay yaınlarının 128-132 sayfaları arası cevapları paylaşırsanız sevinirim.
YanıtlaSilTürk edebiyatı dersi sayfa 128-132 arası cevapları yakında bu sitede olacak.
YanıtlaSilçok güzel ellerinize saglık vallahi iyiki böyle bişi var..
YanıtlaSilallah sizden yüzbin kere razı olsun edeb.yat dersine sizin sayenizde daha çok katılırıyom. bunlar yhazarken konuyuda anlıyom bu sayede yazıların hep yüksek. bu siteye emeği geçen herkesi tebrik ederim.
YanıtlaSilAllah razı olsun yazmaktan yoruldum bide kendim yapsaydım ölürdüm....
YanıtlaSilhay allah razı olsun sizden ya
YanıtlaSilBunlar cok eski bilgiler okul kıtabıyla aynı sayfalar ve aynı bılgileri kapsamıyoo...
YanıtlaSilallah razı olsun valla ben hayatta kendim yapamazdım bunlarıı helal size be
YanıtlaSilçok teşekkür ederim ellerinize sağlık =)
YanıtlaSilBu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.
YanıtlaSilçok güzel ellerinize saglık teşekkürler.
YanıtlaSilçok iyi ya biz gelmeden ödevler bitmişo
YanıtlaSilluyo
adamsınız ya :D @merve
YanıtlaSil