12. Sınıf Türk Edebiyatı - İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Ders Kitabı Cevapları

1. Toplumculuk ile toplumsal gerçekçilik arasında nasıl bir fark vardır?

Toplumculuk, toplumu maddi ve manevi bütün kültür değerleriyle benimseyen  bir anlayışı ifade eder.

Toplumcu gerçekçilik ise, toplumun aksayan yanlarını ya da toplum içinde değişikliklerin yapılmasını baz alan bir anlayışını ifade eder.

Yıkılma Sakın

Sana durlanmış kelimeler getireceğim
pörsümüş bir dünyayı kahreden kelimeler
kelimeler, bazısı tüyden bazısı demir
seni çünkü dik tutacak bilirim
kabzenin, çekicin ve divitin
tutulduğu yerden parlayan şiir. 

 İSMET ÖZEL

Yıkılma Sakın şiirinden alınmış bu dizelerde şair, şiir sanatına gerektiğinde sevginin, anlayışın gerektiğinde ise mücadelenin dili olmak gibi bir işlev yüklemiştir.

 

3. Bir şair, şiirlerinde politik kaygılarını ve tepkilerini ifade edebilir. Bu şairin, şiirini ideolojisinin emrine vermesi ve onu bir araç olarak görmesiyle ilgilidir.

Şiirin ideolojik anlamdaki etkileme gücü, şairin sloganlardan yararlanmasına sebep olur. Çünkü şiir kitleleri harekete geçiren bir güce de sahiptir.

Mataramda Tuzlu Su West Indies,Kızıl Elma,İtaki,Maçin! Uzun yola çıkmaya hüküm giydim. Beyazların yöresinde nasibim kalmadı yerlilerin topraklarına karşı şuç işledim zorbaların arasında tehlikeli bir nifak uyrukların arasında uygunsuz biriyim vahşetim beni baygın meyvaların lezzetinden kopardı kendime dünyada bir acı kök tadı seçtim yakın yerde soluklanacak gölge bana yok uzun yola çıkmaya hüküm giydim. Uzak nedir? Kendinin bile ücrasında yaşayan benim için gidecek yer ne kadar uzak olabilir? Başım açık, saçlarımı ikiye ortadan ayırdım kimin ülkesinden geçsem şakaklarımda dövmeler beni ele verecek cesur ve onurlu diyecekler halbuki suskun ve kederliyim korsanlardan kaptığım gürlek nara işime yaramıyor rençberlerin o rahat ve oturmuş lehçesinden tiksinirim boynumda bana yargı yükleyenlerin utançlarından yapılma mücevherler sırtımda sağır kantarı gizli bilgilerin mataramdaki suya tuz ekledim, azığım yok uzun yola çıkmaya hüküm giydim. Bir hayatı,ısmarlama bir hayatı bırakıyorum görenler üstünde iyi duruyor derdi her bakışta askerken kantinden satın aldığım cep aynası bazı geceler çıkarken uçarı bir gülümseyişle takındığım muşta gibi lükslerim de burda kalacak siparişi yargıcılar tarafından verilmiş bu hayattan ne koku, ne yankı, ne de boya taşımamı yasaklayan belgeyi imzaladım burada bitti artık işim, ocağım yok uzun yola çıkmaya hüküm giydim.

İsmet Özel 1. Şiirde benzer seslerin kullanımının sağladığı bir ahenk vardır. Bu, İkinci Yeni şiirindeki ses ve sözcük tekrarlarının sağladığı ahenkten farklıdır. 2. Şiirde ses akışı ve ahengi sağlayan en önemli üslup özelliği şiir dilinin yapısının bozulmamasıdır. 3. Mataramda Tuzlu Su adlı şiirin dilinde aşırılıktan kaçınılmış, uzak çağraşımlara yer verilmemiş, açık bir anlatıma yönelinmiş ve geleneksel söyleyişten yararlanılmıştır. 4. Verilen sözcükler ideolojik göndermeler yapmaktadır. "West Indies, Kızıl Elma, İtaki, Maçin" sözcükleri ideoloji ülküsünü, "hüküm, mataramda tuzlu su, zorba, cesur ve onurlu" sözcükleri de bu ülkü doğrultusunda mücadeleyi çağrıştırmaktadır. Bunun dışında şiirdeki "uyrukların içinde uygunsuz biri, şakaklarımda dövme­ler, nara, siparişi yargıcılar tarafından verilmiş hayat" ifadeleri örnek olarak verilebilir. 5. Şiir bir bütün hâlindeki bir birimden oluşan bir yapıya sahiptir. Şiirdeki dizeler şiirin teması etrafında birleşerek birimi oluşturmuşlardır. 6. Şair, şiirin bir üretim aracı olduğu, kitleleri harekete geçirici gücü ve ide olojik anlamdaki etkileyiciliğinden dolayı slogan üslubundan yararlanmıştır. Şiirdeki "Beyazların yöresinde nasibim kalmadı / yerlilerin topraklarına karşı suç işledim., zorbaların arasında tehlikeli bir nifak / uyrukların içinde uygunsuz biriyim., kimin ülkesinden geçsem / şakaklarımda dövmeler beni ele verecek, kor­sanlardan kaptığım gürlük nara, sırtımda sağır kantarı gizli bilgilerin, siparişi yargıcılar tarafından verilmiş" ifadeleri şairin slogan üslubuna örnektir. 7. Mataramda Tuzlu Su adlı şiirin teması "bir kent-kimlik sorgulaması"dır. Bu tema daha önceki dönemlerde de kullanılan bir temadır. 8. Şiirin sizde uyandırdıklarını ifade ediniz. 9. Şiir, biçim ve içerik olarak daha önceki toplumcu gerçekçilik geleneğiyle ve geleneksel söyleyişle ilişkilendirilebilir. 11. Mataramda Tuzlu Su şiiri ismet Özel'in Marksist ideolojiyi benimsediği yılların bir ifadesidir. Kullanılan söylem biçimi ve imge yapısı bakımından Türk şiirinde sağlam bir yere sahiptir.    Nedircik Yavrusu Nedir aydınlığı yaratan, günü güne benzeten hayatı yaşanır kılan, insanı insan eden? Nedir yarına inanmalar, inanmamalar geçmişteki gül bahçesi, gelecekti diken? Nedir azgınları, kaçkınları yola getiren iyileştiren, yaşama gücü veren? Nedir sevecenlik aşılayan, sıcaklık saçan destek, dayanak, merdiven? Süreyya Berfe  YILKI ben burda bir sıkıntıyım , atımdan iniyorum benim atım her zaman kim bilir kime sesleniyorum sessizlik yosunlar, taşlar, o mezar yazıtlarından yaz gelmiş, zakkumlar açmış , elimi bile sürmedim sürsem bile ne çıkar, ama sürmedim ölü bir şey kalıyor dünyadan, yapraklardan ben burda bir sıkıntıyım, atımdan iniyorum benim atım her zaman. EDİP CANSEVER   1. Nedircik Yavrusu adlı şiir gelenekten gelen beyitlerin oluşturduğu bir yapıya ve ahenge, açık ve anlaşılır bir dile sahiptir. Yılkı şiiri ise farklı sayıdaki dizelerin oluşturduğu birimlere, kapalı ve imgeli bir dile sahiptir. Bu şiirde İkinci Yeni şiirinin özellikleri görülmektedir. 2. Bu dönemde şairler İkinci Yencilerden farklı olarak kendilerini toplumun sözcüsü olarak görmeye başlamış, bunalım, yalnızlık ve sıkıntı temalarının yerini ümit, geleceğe inanç ve direnme isteği gibi temalar almıştır. 4. Toplumcu şiir, millî, toplumsal ve evrensel sorunlar karşısında şiiri bir araç olarak görmüş, mücadelede toplumun sözcülüğünü yapmış ve yerleşik düzene ya da düzenlere başkaldırmıştır. 1. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. - İkinci Yeni sonrası toplumcu şiir, sosyal ve politik sorunlar karşısında bireyin eleştirel duruşunu ve özgürlük arayışını yansıtır. (D ) - İkinci Yeni sonrası toplumcu şiir ile Nâzım Hikmet'in toplumcu gerçekçi şiir anlayışı arasında bir ilişki yoktur. (Y ) - İkinci Yeni sonrası toplumcu şairler, şiire yükledikleri işlev bakımından Türk şiirinde Namık Kemal, Tevfık Fikret, Mehmet Âkif ve Nâzım Hikmet çizgisine bağlanırlar.        (D ) 2. Aşağıdaki noktalı yere uygun kelimeyi yazınız. İkinci Yeni sonrası toplumcu şiirde biçimden daha çok İÇERİĞE önem verilmiştir. 3. İkinci Yeni sonrası toplumcu şiir ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Şiir toplum bilincini uyaran ve toplumu dönüştüren bireysel bilincin sesidir. B) Şairler kendilerini toplumun sözcüsü olarak kabul etmişlerdir. C) Şiirsel mesajı daha vurucu hâle getirmek için politik veya sosyal bir mesajın kısa ve yoğun bir ifadesi olan slogan üslubundan yararlanılmıştır. D) Şiir dili, söyleyiş ve anlatım bakımından İkinci Yeni akımına bağlı kalmışlardır. E) Geleceğe inanç, ümit, direnme ve sorgulama isteği temaların genel özelliğidir. 4. Aşağıdakilerden hangisinde 1960-1980 dönemi toplumcu şairler bir arada verilmiştir? A) İsmet ÖZEL, İlhan BERK, Süreyya BERFE B)İlhan BERK, Ataol BEHRAMOĞLU, Mehmet Âkif ERSOY C) Sezai KARAKOÇ, ismet ÖZEL, Necip Fazıl KISAKÜREK D) Refik DURBAŞ, Nihat BEHRAM, Yahya Kemal BEYATLI E) İsmet ÖZEL, Ataol BEHRAMOĞLU, Süreyya BERFE   5. Şiir dili ve anlatım bakımından İkinci Yeni sonrası toplumcu şiirin ikinci Yeni şiirinden farklı ve ayırıcı özellikleri:   İkinci Yeni sonrası toplumcu şiir, şiir dili ve söyleyişinde aşırılıktan kaçma, uzak çağrışımlara yer vermeme, açık bir anlatıma yönelme, geleneksel söyleyişten yararlanma; bunalım, yalnızlık ve sıkıntı temalarının yerine ümit, geleceğe inanç  ve direnme isteği bakımlarından İkinci Yeni şiirinden ayrılır.